Thiên Y A Na là ai ?

Thiên Y A Na hay thường gọi là Bà Chúa Ngọc, Bà Chúa Hồng, Bà Chúa Tiên, Thánh Mẫu Chúa Ngọc, Chúa Ngọc Nương Nương, Bà Chúa Động, Thiên Y Thánh Mẫu là một nữ thần được người dân Việt Nam và Chăm Pa thờ phụng. Thiên Y A Na được coi là vị thần bảo vệ cho người dân miền biển cả và là biểu trưng cho trí tuệ, lòng nhân từ cùng sự che chở. Theo một truyền thuyết khác, bà là con dâu của nhà vua Chăm Pa Po Klong Garai. Bà có sắc đẹp kiều diễm cùng lòng nhân hậu. Sau khi người cha mất, bà đã nhường ngôi cho em trai đi truyền đạo và cứu giúp người dân. Thiên Y A Na luôn được khắc hoạ trong hình tượng một nàng thiếu nữ kiều diễm, toát lên sự thanh cao và quyền quý. Bà được thờ phụng ở nhiều chùa, đền trên khắp cả nước nhưng nổi bật nhất là Tháp Bà Ponagar (Nha Trang) và Tháp Bà Po Nagar (Phan Thiết).

Sự tích về Bà Chúa Ngọc (Thiên Y A Na )

1. Truyền thuyết về Bà Chúa Ngọc – Thiên Y A Na:

Theo thần thoại Chămpa, Bà Chúa Ngọc tên là Nữ thần Po Nagar, biến thành biển cả và mây trời. Bà giáng trần ở bến Cù Huân (Yjatran ở Kauthara) và được người dân tôn thờ. Sau này, Bà giúp đỡ nhà vua Chămpa Po Klong Garai chiến thắng quân xâm lược và trở thành Vua. Sau khi nhà vua Po Klong Garai mất, Bà xuất gia tu hành và giác ngộ trở thành vị vua tối cao của người Chămpa.

2. Bà Chúa Ngọc hoá thân làm Nữ Oa

Theo thần thoại Việt Nam, Bà Chúa Ngọc là Nữ Oa, một vị nữ thần thuộc văn hoá Trung Hoa. Nữ Oa nặn mình bằng đất nung và vá trời bằng ngọc ngũ sắc. Bà được coi là mẹ hiền của nhân loại đã có công lao tạo lập nên nhân loại. Sau khi hoàn tất sứ mạng, Nữ Oa về trời và trở thành Bà Chúa Ngọc.

3. Sự tích Bà Chúa Ngọc theo truyền thuyết Chăm

Theo thần thoại Chămpa, Bà Chúa Ngọc chính là Nữ thần Po Nagar, vị thần tối thượng của người Chăm. Vào thủa ngày xưa, vua Pô Klong Garai cai trị vương quốc Champa, có một con thuồng luồng to lớn ngày đêm quấy phá dân lành. Vua Po Klong Garai đã vài phen ra quân đánh giặc song vẫn thất bại. Một đêm, nhà vua mộng gặp một vị nữ thần xinh đẹp, uy nghiêm hứa hẹn sẽ giúp đỡ nhà vua diệt trừ thuồng luồng. Khi thức dậy, vua cử quân lính lên đường tìm kiếm vị nữ thần trong mơ. Cuối cùng, họ nhìn thấy bà đứng trên ngọn núi Po Nagar. Vua Po Klong Garai tìm kiếm sự trợ giúp của bà và bà đã nhận lời. Bà biến trở thành một con chim thần to lớn có thể xua đuổi thuồng luồng. Để ghi nhớ công lao của bà, vua Po Klong Garai đã ra lệnh xây dựng đền Po Nagar để thờ cúng bà. Từ lâu, bà được người Chămpa tôn thờ là Bà Chúa Ngọc, vị thần bảo hộ cho đất nước Chămpa.

4. Câu chuyện vua Đồng Khánh hạ mình xưng thần tại điện Hòn Chén

Vua Đồng Khánh (1885-1889) là vị hoàng đế thứ 10 của triều Nguyễn, cai trị suốt một giai đoạn lịch sử nhiều sóng gió. Ông trị vì lúc còn quá nhỏ tuổi, dưới sự bảo hộ của đế quốc Pháp. Điện Hòn Chén là một địa danh lịch sử văn hoá Chăm Pa, nằm ở thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà. Nơi đây thờ cúng Thiên Y A Na Thánh Mẫu, vị thần tối cao trong tín ngưỡng Chăm Pa. Câu chuyện vua Đồng Khánh hạ mình xưng thần tại điện Hòn Chén được truyền tụng trong nhân gian như sau: Vào năm 1885, vua Đồng Khánh ốm nặng, các thầy thuốc bất lực. Trong cơn hoảng loạn, nhà vua nghe tin đồn có sự tồn tại của Thiên Y A Na Thánh Mẫu ở điện Hòn Chén. Vua Đồng Khánh đã phái một đoàn quan lại đại thần lên điện Hòn Chén cầu nguyện. Sau khi cầu nguyện, nhà vua đã lành căn bệnh một cách thần kỳ. Để thể hiện sự tôn kính, vua Đồng Khánh đã trực tiếp lên điện Hòn Chén để cúng tế. Trong lễ tế, nhà vua đã kính cẩn xưng thần và dâng cúng Thánh Mẫu nhiều sản vật quý hiếm.

5. Thiên Y A Na hoá thân thành nhân khúc kỳ nam:

Nhìn thấy khúc kỳ nam theo dòng suối trôi về, công chúa đã hoà thân cùng khúc kỳ rồi trôi theo dòng nước. Hành động này phản ánh thái độ chán nản, buông xuôi của nàng trước cảnh ngộ. Khúc kỳ nam trôi qua mặt biển thì nhập vào cõi, kèm theo hương thơm bát ngát. Thái tử Bắc Hải nghe đồn đại về khúc kỳ nam nên đến xem xét hư thực. Khi thử nhấc khúc kỳ nam, Thái tử kinh ngạc bởi vì nó nhẹ nhàng hơn tờ giấy. Thái tử nâng niu khúc kỳ nam như thể một bảo bối. Một tối, dưới vầng trăng khuya, Thái tử gặp bóng mỹ nhân ẩn hiện nơi đầu khúc kỳ nam. Sau mấy ngày đêm chờ đợi, Thái tử rốt cục cũng thấy bóng mỹ nhân xinh đẹp bước ra từ khúc kỳ nam. Giai nhân xưng là Thiên Y A Na và cho Thái tử biết lai lịch của mình.

Đền Bà Chúa Ngọc ở đâu ?

Bà Chúa Ngọc được thờ tại nhiều nơi trên toàn Việt Nam, tuy nhiên nổi bật nhất là:

• Tháp Bà Ponagar: Nằm tại Nha Trang, Khánh Hoà, tháp là kiến trúc Chăm Pa cổ xưa và thiêng liêng nhất Việt Nam. Tháp Bà Ponagar được xây dựng nhằm thờ Thiên Y A Na Thánh Mẫu, vị thần tối thượng trong tín ngưỡng Chăm Pa. Bà Chúa Ngọc được xem là một trong những hiện thân của Thiên Y A Na Thánh Mẫu.

  

• Đền Bà Chúa Ngọc: Nằm tại quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh, đền là một trong những khu đền thờ Bà Chúa Ngọc lâu đời nhất tại Việt Nam. Đền được xây dựng vào khoảng thế kỉ 19 đã thu hút nhiều phật tử gần xa về hành hương.

  

• 

  

  

  

Bà Chúa Ngọc độ mạng tuổi nào ?

Theo quan điểm Phật giáo, Bà Chúa Ngọc độ mạng cho những người phụ nữ sinh thuộc các năm Ất và Đinh. Ví dụ, những người phụ nữ sinh năm Ất Mùi, Bính Thân, Quý Tỵ, Đinh Dậu, . .. sẽ được Bà Chúa Ngọc độ mạng. Tuy nhiên, cũng có ý kiến nói rằng Bà Chúa Ngọc sẽ độ mạng đối với những người phụ nữ tuổi Ất.

Văn chầu Tiên Yana – Bà Chúa Ngọc 

Văn chầu Tiên Yana – Bà Chúa Ngọc là một trong những bài chầu linh thiêng thuộc tục thờ cúng Thánh Mẫu của người Việt Nam. Văn chầu này thể hiện lòng thành kính cùng sự tôn thờ đến Bà Chúa Ngọc, vị nữ thần tối thượng trong tín ngưỡng Chăm Pa.

Nội dung văn chầu Tiên Yana – Bà Chúa Ngọc:

•  Ca ngợi sự thiêng liêng và uy quyền của Bà Chúa Ngọc:
  • Bà là vị nữ thần tối cao, thống trị cõi trời và cõi nước.
  • Bà có sức mạnh thần kỳ, quyền năng ban cho con người sức mạnh, tiền tài và bình yên.
•  Tỏ lòng thành kính và biết ơn đến Bà Chúa Ngọc:
  • Con người cầu xin Bà chở che, phù hộ giúp đỡ họ trong tương lai.
  • Con người thề sẽ mãi mãi khắc ghi công lao của Bà.
• Thể hiện niềm tin vào sức mạnh tâm linh:
  • Con người tin vào Bà Chúa Ngọc sẽ giúp đỡ họ trải qua những thử thách trong cuộc đời.
  • Con người tin rằng Bà sẽ ban cho họ điều gì tốt lành.

 Văn chầu Tiên Yana – Bà Chúa Ngọc hay được sử dụng tại các nghi thức thờ cúng Mẫu. Khi hát văn chầu này, con người thể hiện lòng thành kính cùng sự tôn thờ đối với Bà Chúa Ngọc.

Dưới đây là một số câu trong văn chầu Tiên Yana – Bà Chúa Ngọc:

• “Tiên Yana ng trần hạ giới Khí linh thiêng phảng phất đâu đây Cõi Diêu Trì là nơi chở che Cho con người an lành hạnh phúc”
• “Bà Chúa Ngọc ngự trên ngai Tay bưng hoa sen, miệng bưng bát nước sạch Cứu vớt chúng sinh từ địa ngục Giúp linh hồn con người an lạc thái bình”
• “Con thắp dâng Bà nén nhang thơm Cầu mong Bà ban phước lành Gia đình ấm no, sung túc Muôn sự may mắn, thành công.