Bà Hỏa là ai ?
Tam Động Trung Thiên Hỏa Phong Thánh Bà còn gọi là Bà Hoả hay Hoả Đức Thánh Mẫu là một hình tượng trong văn hoá dân gian Việt Nam xem là vị nữ thần của lửa rất được 3 dân tộc Kinh, Hoa, Khmer kính trọng. Bà Hỏa Tam Động Trung Thiên được mô tả là một bà lão với mái tóc đỏ rực lửa cùng đầu lưỡi nhọn sắc bén có thể biến thành nhiều hoá thân khác nhau, giống một con rắn lửa hay là một con quỷ dữ. Bà Hoả cai quản lửa cấp cho loài người lửa dùng nấu nướng, sưởi ấm và cũng có thể trừng trị những người dùng lửa không cẩn trọng, xảy ra tai nạn.
Tín ngưỡng thờ Bà Hỏa ở Nam Bộ
Theo truyền thuyết, Tam Động Trung Thiên Hỏa Phong Thánh Bà là con gái thứ ba của Vua Cha Ngọc Hoàng. Bà giáng sinh vào nhà họ Lê, tên thật là Lê Thị Hồng Nga, quê ở Thanh Hóa. Bà nổi tiếng xinh đẹp, tài năng và đức hạnh. Sau khi vua cha qua đời, bà được giao cai quản cõi lửa. Hình ảnh Bà Hoả hiện thân dưới hình dạng ánh lửa, ngọn đóm bùng cháy hay là hoá thân dưới hình dạng ngọn lửa sáng rực vào đêm tối. Bà Hoả hay được thờ ở bụi rậm thấp, lùm tre, không có mái che, có thể thờ nơi miếu nhỏ đơn sơ.
Miếu thờ Bà Hoả nằm phía tay phải chợ Điều Khiển. Bà Hoả được xem là nữ thần Bất tử. Người dân hay đến cúng lễ mùa xuân nhằm cầu xin bình an, tránh tai hoạ. Các tỉnh thành có đền thờ Bà Hoả: Bình Dương, Tiền Giang, Cà Mau, Kiên Giang.
Truyền thuyết về Bà Hoả
Bà Hoả là con dâu thứ 17 của vua Hùng thứ 18. Bà là một đứa con rất xinh xắn, hiếu thảo và đảm đang. Vua cha vô cùng yêu mến bà và mong muốn truyền ngôi vị cho bà. Tuy nhiên, các anh trai của bà không chấp nhận và đã giết bà. Bà Hoả đã gieo mình xuống biển tự tử. Sau cái chết, bà trở thành vị thần cai quản lửa.
Hầu giá
Tam Động Trung Thiên Hỏa Phong Thánh Bà thường ngự đồng trong các giá hầu Thánh Mẫu. Khi ngự đồng, bà thường mặc áo bào màu đỏ, đầu đội mũ phượng, tay cầm gươm và ấn lửa. Bà là vị thánh Mẫu uy quyền, mạnh mẽ, giúp đỡ con cháu trong việc cầu tài, cầu lộc, bình an, giải hạn. Tam Động Trung Thiên Hỏa Phong Thánh Bà được người dân Việt Nam tôn kính và thờ phụng.