Cô bé Xương Rồng là ai ?
Cô bé Xương Rồng là một nhân vật trong truyền thuyết Việt Nam đượ thờ phụng trong Đền Xương Rồng ở phường Phan Đình Phùng, thành phố Thái Nguyên. Theo truyền thuyết, Cô bé Xương Rồng là con gái trưởng của một nhà chuyên nghề bốc thuốc cứu dân và đánh bắt cá. Khi quân giặc sang xâm lăng, cha mẹ cô bé đã bị sát hại. Cô bé mồ côi, một mình tiếp nối sự nghiệp của cha mẹ, bốc thuốc nam cứu dân cùng giúp đỡ những binh sĩ bị thương. Vì có khả năng chữa bệnh bằng cây xương rồng nên người dân gọi cô là Cô bé Xương Rồng. Sau ngày cô bé mất, dân làng dựng đền thờ nhằm ghi nhớ công ơn của cô. Đền Xương Rồng là một địa danh lịch sử văn hoá tín ngưỡng nổi tiếng của tỉnh Thái Nguyên. Lễ hội đền được tổ chức vào khoảng tối ngày 20 tháng 8 âm lịch mỗi năm, thu hút đông đảo du khách gần xa về tham gia.
Truyền thuyết về Cô bé Xương Rồng:
Truyền thuyết nói rằng, ngày xưa nọ có đôi vợ chồng nghèo sinh sốngbằng nghề thuốc nam. Họ ao ước có con và một ngày kia, chuyện kì diệu đã xảy đến. Người vợ vào núi hái cây thuốc và bắt gặp tiên nữ. Tiên ông tặng bà một đồ vật nói rằng, cứ đem nó đặt nơi đầu giường tất điềm lành sẽ linh ứng. Quả nhiên, người vợ có bầu và sinh hạ ra một bé gái xinh đẹp, thông minh tài giỏi. 9 tuổi, cô bé đã theo cha mẹ đi rừng hái thuốc nam và chữa khỏi nhiều bệnh kỳ lạ mà cha mẹ cô không chữa được. Khi cha mẹ mất, cô bé ở nhà một mình bắt đầu với công việc hái thuốc nam chữa bệnh giúp mọi người. Nhờ thông minh nhanh nhẹn lại tài giỏi phép thuật, cô bé được người dân quanh làng tôn sùng là nữ thần y.
Một đêm giông bão, ngôi nhà cô ở đã cùng cô biến mất mãi mãi, chỉ còn lại một cây lạ mọc trên nền đất cũ. Trên cây ghi lại di thư rằng: “Ta là con Thánh Mẫu Thượng Ngàn đầu thai xuống giúp chữa bệnh cho dân, giờ ta ban cho dân cây thuốc quý này”.
Lúc này, có tướng quân Dương Tự Minh là người Nùng quê tại Quan Triều, Thái Nguyên. Năm 1143, Ông được vua nhà Lê cử làm Thủ lĩnh phủ Phú Lương và phái cầm quân chống giặc Tống. Tuy nhiên quân lính triều đình nhà Tống đều bị bệnh kỳ lạ mà mọi thần y lại không có tài đoán chữa bệnh.
Một hôm nằm mơ, Dương Tự Minh đã nghe có người mách bảo, hái cây thuốc quí đun lấy nước cho quân lính dùng tất sẽ hết bệnh. Quả nhiên bệnh tình đã khỏi, từ đó mà danh tướng Dương Tự Minh có công đánh bại giặc Tống (năm 1148), có công tiêu diệt giặc bảo vệ nhà Lê (năm 1150).
Sau khi đánh thắng giặc trở về ông cho lập đàn tế lễ.. Từ đấy trở đi nơi đây thờ cúng cô bé còn gọi là Xương Long Linh Từ và chính thờ cô bé vì vậy dân gian hay gọi tên cô là Cô Bé Xương Rồng hoặc Cô Bé Xương Long.
Đền Xương Rồng – Thái Nguyên
Đền Xương Rồng, hay thường gọi là Xương Long Tự, toạ lạc ở phường Phan Đình Phùng, thành phố Thái Nguyên, là một trong những ngôi đền cổ xưa và thiêng liêng nhất của mảnh đất này. Bước vào cổng đền, bạn sẽ thấy ngay không khí trong lành, yên tĩnh. Xung quanh đền là những cây cổ thụ toả bóng mát, trong đó có cây bồ đề hơn trăm năm phát nguồn năng lượng an lành. Đền Xương Rồng có kiến trúc độc đáo, bao gồm 3 gian tiền tế, 1 gian hậu cung. Trong đền có nhiều tượng thờ cúng, trong đó nổi trội là tượng Cô Bé Xương Rồng.
Lễ hội đền Xương Rồng
Lễ hội đền Xương Rồng diễn ra vào khoảng tối ngày 20 tháng 8 âm lịch mỗi năm. Đây là lễ hội thu hút đông đảo du khách thập phương về tham gia, nguyện cầu và ghi nhớ công ơn của Cô bé Xương Rồng. Lễ hội là dịp để nhân dân địa phương cùng du khách thập phương bày tỏ lòng thành kính, tri ân đến Cô bé Xương Rồng.
Lễ hội diễn ra với nhiều hoạt động phong phú và đặc sắc, bao gồm:
- Lễ rước kiệu Cô bé Xương Rồng từ đền Xương Rồng xuống đền Mẫu.
- Lễ dâng hương, cầu nguyện tại đền Mẫu.
- Các tiết mục văn nghệ chào mừng.
- Các trò chơi dân gian truyền thống.