Cô Bé Đông Cuông là ai ?

Cô Bé Đông Cuông là một trong ba vị thánh Cô theo hầu Mẫu Đông Cuông trong bộ Tứ Phủ của hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu ở Việt Nam. Cô Bé Đông Cuông cũng là hiện thân của Cô Bé Thượng Ngàn. Theo truyền thuyết, Cô Bé Đông Cuông là con dâu út của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Cô Bé Đông Cuông đầu thai thành con dâu của một viên quan lại triều đình. Cô Bé Đông Cuông có sắc đẹp kiều diễm, tài hoa lỗi lạc cùng một lòng thương dân nồng nàn. Khi quân Chiêm Thành xâm lược, Cô Bé Đông Cuông đã cầm quân dẹp loạn và hi sinh oanh liệt. Sau khi mất, Ngài được tôn lên ngôi thần và được thờ cúng tại Đông Cuông. Cô Bé Đông Cuông trông coi núi rừng, bảo vệ các loài thú hoang dại.

Các truyền thuyết về Cô Bé Đông Cuông

Cô Bé Đông Cuông, một trong những hầu cận của Mẫu Đông Cuông, sở hữu trong mình nét đẹp hiền dịu, đằm thắm và tâm hồn đôn hậu.Cô Bé Đông Cuông là hiện thân của Cô Bé Thượng Ngàn, cô gắn liền với vùng đất Đông Cuông kỳ bí, nơi chứa đựng bao truyền thuyết kỳ bí cùng tình yêu thương vô bờ của cô.

Tuy xuất thân là dòng dõi đài cát nổi tiếng, tuy nhiên tâm hồn cô luôn hướng tới những con người nghèo khổ. Luôn sẵn sàng ra tay giúp đỡ những người khốn khó, cô được Mẫu ngợi khen vì tính cách hiền lành, dịu dàng, chu đáo cùng khả năng ca hát. Tiếng nhạc nhẹ nhàng, giọng hát trong trẻo của cô dường như xua tan mọi phiền muộn, đem đến niềm tin cùng hi vọng cho cuộc sống.

Dù tính cách hiền lành, tuy nhiên cô cũng là người rành mạch, rạch ròi. Với những kẻ xấu xa, độc ác, cô sẽ trừng trị nghiêm khắc. Ngược lại, người nào hiền lành, lương thiện sẽ luôn được cô chở che, bảo vệ.

Có thể thấy, Cô Bé Đông Cuông là biểu tượng của sự nhân hậu, bao dung. Hình ảnh của cô đã đi sâu vào tâm trí của nhân dân Việt Nam, làm biểu trưng cho những phẩm chất cao đẹp của dân tộc.

2. Chịu đựng ghen ghét đố kỵ: Theo truyền thuyết dân gian, Cô Bé Đông Cuông là con của một nhà giàu có. Cô tài giỏi và được nhiều người yêu quý. Tuy nhiên, người chị của Cô ghen ghét đã hãm hại Cô. Sau khi qua đời, Cô trở lại báo thù cho người cha và được lập miếu thờ.

3. Hoá thân của Công chúa Liễu Hạnh: Theo truyền thuyết dân gian, Cô Bé Đông Cuông là một trong những hiện thân của Công chúa Liễu Hạnh. Sau khi vượt qua bao kiếp nạn, Công chúa Liễu Hạnh đã tu hành trở thành Phật và được sắc phong thành Mẫu Liễu Hạnh, cai quản cõi Thượng Thiên.

4. Người dũng sĩ giữ nước: Theo truyền thuyết này, Cô Bé Đông Cuông là một vị anh hùng của nước. Cô đã tập hợp binh lính và phá tan bọn giặc. Sau khi chiến thắng, Cô trở về làng và được người dân dựng miếu thờ phụng.

5. Nữ thần cai quản âm phủ: Theo truyền thuyết dân gian, Cô Bé Đông Cuông là người cai quản âm phủ. Cô có khả năng phán xử người xấu và ban phúc cho những người lành.

Đôi nét về đền Đông Cuông

Đền Đông Cuông, hay còn gọi là Đền Mẫu Đông Cuông, Đông Quang Linh Từ, Đền Chầu Đệ Nhị Thượng Ngàn, là một ngôi đền cổ kính toạ lạc ven bờ tả sông Hồng tại thôn Bến Đền, xã Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái, cách thành phố Yên Bái khoảng 55 km về phía Đông Nam.

Lược sử:

• Đền Đông Cuông được trùng tu rất nhiều, tuy nhiên hầu như không có dấu vết kiến trúc ban đầu.
• Ngôi đền được tu bổ nhiều lần, lần tu bổ gần nhất vào khoảng năm 2000.
• Đền Đông Cuông được xếp hạng là Di tích lịch sử – văn hoá cấp quốc gia vào năm 2000.
• Năm 2009, đền được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch xếp hạng là Di tích lịch sử – văn hoá cấp tỉnh.

Kiến trúc:

• Đền Đông Cuông có kiến trúc hình chữ “Đinh”, gồm 3 toà: tiền tế, trung tế và hậu cung.
• Toà tiền tế gồm 5 gian, là nơi du khách thập phương dâng hương cầu khấn.
• Toà trung tế gồm 3 gian, là nơi lập ban thờ Quan Lớn Tuần Tranh, Quan Tam, Quan Ngũ và Quan Bơ.
• Toà hậu cung là nơi lập ban thờ Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn.

Ý nghĩa tín ngưỡng thờ Cô Bé Đông Cuông

Tín ngưỡng thờ cúng Cô Bé Đông Cuông là một nét đẹp văn hoá truyền thống của người Việt Nam, có nhiều ý nghĩa như:

1. Giúp con người hướng thiện, sống tốt đời đẹp đạo:

• Cô Bé Đông Cuông được coi là vị nữ thần cai quản núi rừng, có khả năng ban phúc, tai hoạ.
• Việc thờ cúng Cô Bé phản ánh mong ước của con người được sống trong một xã hội tốt đẹp, an lành.
• Tín ngưỡng này cũng răn dạy con người phải tu dưỡng đức hạnh, sống trọn tình vẹn đạo.

2. Gắn kết cộng đồng, bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống:

• Tín ngưỡng thờ cúng Cô Bé Đông Cuông là một giá trị chung của dân tộc, tạo thành sức mạnh gắn kết cộng đồng dân tộc.
• Các hoạt động lễ hội, nghi thức thờ cúng Cô Bé nhằm giữ gìn và phát triển bản sắc văn hoá cổ truyền của dân tộc.
• Đây là cơ hội giúp giới trẻ hiểu biết hơn về lịch sử, văn hoá và tín ngưỡng của cha ông.

Bài văn khấn Cô Bé Đông Cuông:

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình, Long Vương Thủy Tề.

Con kính lạy Đức Mẫu Liễu Hạnh, Mẫu Thoải, Mẫu Thượng Ngàn, Mẫu Địa Phủ.

Con kính lạy Đức Chúa Bơ, Đức Ông Trần Triều.

Con kính lạy Quan Lớn Tuần Tranh, Quan Lớn Điều Ngự.

Con kính lạy Chầu Cửu, Chầu Bơ, Chầu Đệ Nhị, Chầu Đệ Tam, Chầu Đệ Tứ, Chầu Năm, Chầu Sáu, Chầu Bảy, Chầu Bé.

Con kính lạy Cô Bé Đông Cuông, người con gái tài sắc vẹn toàn, lòng nhân ái vô bờ.

Hôm nay là ngày … tháng … năm …, con là …, ngụ tại …, thành tâm dâng lễ vật, gồm: …, lên cửa điện Cô Bé Đông Cuông.

Con xin phép được trình bày với Cô:

… (nêu điều mong muốn)

Con biết, con không có công đức gì, nhưng con luôn giữ lòng thành kính, hướng thiện.

Con mong Cô thương xót, soi sáng cho con đường con đi, giúp con được …

Con xin hứa sẽ luôn sống tốt, làm việc thiện, tích đức để báo đáp ơn Cô.

Con lạy tạ Cô Bé Đông Cuông!